معرفی رشته های دانشگاهی علوم پزشکی

[secret63 9]

پزشکی

هد?? :

هد?? تربيت پزشك عمومي با خصوصيات زير است:

1) در راه آشنايي بيشتر با مكتب و تزكيه و تعالي روح كوشا باشد. كمك به تامين بهداشت و درمان دردهاي مردم را وسيله*اي براي رضاي خدا و تقرب به او بداند.

2) با ??رهنگ اسلامي و نظام جمهوري اسلامي آشنا باشد و خود را ملزم به رعايت قوانين و مقررات حاكم به جامعه اسلامي بداند.

3) از شناخت مسائل عمده بهداشت و درمان و نظام ارائه خدمات بهداشتي و درماني كشور به قدر كا??ي برخوردار و از مسئوليت*ها و وظاي?? خود در اين نظام آگاه باشد.

4) قابليت علمي و عملي كا??ي در تشخيص بيماري*ها و ارجاع بيماران به سطوح بالاتر بهداشتي و درماني كشور و شركت در برنامه*هاي پيشگيري و بهداشت عمومي را دار باشد.

5) قادر به است??اده از آخرين منابع علمي و بهره*گيري از اطلاعات جديد كار خود باشد.

دوره آموزش دكتراي حر??ه*اي پزشكي شامل مراحل زير است:

ال?? ) علوم پايه: طول اين دوره 2 سال است كه در پايان اين دوره دانشجو در آزموني شامل كليه دروس اين دوره شركت مي*كند و در صورت مو??قيت به دوره بعدي راه مي*يابد. هر دانشجو حداكثر دوبار مي*تواند در اين آزمون شركت كند.

ب) ??يزيوپاتولوژي : طول اين دوره 6 ماه است و طي آن دانشجو ضمن آگاهي از مباني ??يزيولوژيك ، با مكانيزم بيماريها و عوامل موثر در آنها به طريق تحليل گرانه آشنا مي*شود و نشانه*هاي بيماريها و تشخيص و درمان آنها را ياد مي*گيرد.

ج ) كارآموزي باليني : طول اين دوره 20 ماه است و هد?? شناخت آثار و علائم بيماريها از ديدگاه باليني و آزمايشگاهي به دست آوردن توانايي*هاي لازم در به كاربردن انديشه ، استدلال و نتيجه*گيري سريع، به منظور برخورد منطقي و صحيح با بيمار و طراحي عمليات پيشگيري درماني است.

د) كارورزي باليني: طول دوره 18 ماه است و هد?? پرورش مهارتها، تقويت قدرت تصميم*گيري ، ا??زايش اتكاء به ن??س و تكميل پرورش انديشه از طريق رويارويي مستقيم كارورز با مسائل بهداشتي ، درماني و تقبل مسووليت مستقيم امور بهداشتي، درماني به عهده همه است.

هـ ) كارورزي: دانشجويان قبل از شروع مرحله كارورزي ، در كنكور كارورزي كه شامل كلياتي از دروس پايه و اصلي و عمومي ??يزيولوژي علوم باليني است و به طور سراسري برگزار مي*شود شركت مي*كنند چون گذراندن مو??قيت*آميز اين آزمون براي راه*يابي به دوره كارورزي ضروري است. ??ارغ*التحصيلان ملزم به خدمت در مناطق محروم كشور هستند.

تواناييهاي ??ارغ*التحصيلان

??ارغ*التحصيلان اين رشته مي*توانند بعد از پايان تحصيلات، مسووليتهاي مت??اوتي را عهده*دار شوند، از آن جمله مي*توان به موارد زير اشاره نمود:

1) تشخيص – درمان و پيگيري بيماران در مطبهاي شخصي، درمانگاهها و بيمارستانها.

2) مديريت و سرپرستي مراكز ارائه خدمات بهداشتي و درماني.

3) مشاركت در امر تحصيلي و پژوهشي در ارتباط با بيماريهاي مختل??.

دوره پزشكي شامل 4 مرحله : علوم پايه ، ??يزيوپاتولوژي (نشانه*شناسي) ، كارآموزي و كارورزي مي*باشد. مرحله علوم پايه درواقع عامل ارتباطي*اي بين درسهاي دبيرستان و پايه با درسهاي تخصصي پزشكي است، بدين ترتيب كه شامل آن قسمت از درسهاي پايه است كه به بدن انسان مربوط مي*شود؛ براي مثال، بيوشيمي قسمتي از علم شيمي است كه در مورد شيمي بدن موجود زنده (در اين*جا انسان)* صحبت مي*كند و همين*طور ساير درسهاي اين مرحله كه در بخش درسها شرح داده مي*شوند. مرحله شناخت نشانه و علايم بيماري و چگونگي پيدايش علايم بيماري، در ارتباط با عامل بيماري*زا و چگونگي پيدا كردن آن در معاينه*ها و آموزش نظري دستگاههاي تشخيص ، بدون توجه به درمان است. در اين دوره ، دانشجو م??هوم بيماري و علايم آن و نحوه تشخيص آن را به صورت نظري مطالعه نموده،* چگونگي آن را با توجه به درسهاي علوم پايه ??را مي*گيرد.

مرحله بعدي شامل دوره كارآموزي (استاژري) است كه دانشجو در اين مرحله ، به بيمارستان و بالين بيماران مي*رود و در كنار درسهاي نظري، روشهاي تشخيص و درماني را در بالين بيمار مي*آموزد. در اين قسمت، استادان در مورد هر بيمار، توضيحات لازم را به دانشجويان ارائه مي*دهند و دانشجو نيز زيرنظر استاد، ??رآيندهاي معاينه باليني و ??نون تشخيص را به كار مي*برد و شيوه درمان و تجويز دارو را نيز در هر مورد مي*آموزد. در اين مرحله درسهاي نظري نيز ارائه مي*شود كه مكمل كار باليني در بخش خواهد بود.

مرحله بعد دوره كارورزي (انترني) است ، دانشجو پس از ??راگيري راههاي تشخيص و درمان به صورت مستقل و با نظارت كلي روزانه استادان ، اقدام به بيماريابي، تشخيص و درمان نموده، مواد آموخته شده در مرحله كارآموزي (استاژري) را در عمل به كار مي*برد و تجربه مي*اندوزد.

در كل دوره پزشكي عمومي دو امتحان اصلي (حياتي) وجود دارد كه شامل امتحان جامع علوم پايه و ديگري امتحان جامع پرانترني مي*باشد. قبولي در اين دو امتحان، لازمه ورود به مرحله بعدي است.

آينده شغلي ، بازار كار ، درآمد:

عمده*ترين موقعيتهاي شغلي كه بيشتر پزشكان مي*توانند جذب آنها شوند، عبارتنداز:

ال?? ) مطبهاي شخصي كه بر حسب تمايل پزشك و نياز منطقه در شهرها و روستاها داير مي*گردد و پزشكان ويزيت مراجعان را در مطبها انجام مي*دهند.

ب ) بيمارستانها و درمانگاههاي خصوصي و دولتي كه در آنها پزشكان به تشخيص و درمان بيماريهاي مراجعان خود مي*پردازند.

ج ) مراكز بهداشتي درماني شهري يا روستايي كه اغلب مديريت و سرپرستي اين مراكز به عهده پزشكان عمومي مي*باشد و همچنين اين مراكز از پزشكان عمومي براي تشخيص، درمان و پيگيري بيماريها نيز است??اده مي*نمايند.

توانايي*هاي مورد نياز و قابل توصيه :

سلامت تن و روان برابر ضوابط مربوط به تشخيص كميسيون پزشكي متعهد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي براي داوطلبان رشته پزشكي امري ضروري است.

علاوه بر آن داوطلبان ورود به رشته پزشكي بايد از دانش و علاقه بالايي در زمينه درسهاي زيست*شناسي و علوم پايه نيز برخوردار بوده، دقت كا??ي و حوصله زياد در زمينه ??راگيري جزئيايت مربوط به بيماري*هاي مختل?? را داشته باشند.

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر :

ادامه تحصيل دانشجويان رشته پزشكي بعد از اتمام دوره پزشكي عمومي در دو مرحله امكان*پذير است:

ال?? ) ادامه تحصيل در رشته*هاي تخصصي باليني كه داوطلب بعد از قبولي در امتحان پذيرش دستياري سراسري كشور مي*تواند در رشته*هاي تخصصي كه در حال حاضر در داخل كشور ارائه مي*شوند ادامه تحصيل دهد.

رشته*هاي تخصصي باليني در حال حاضر شامل 23 رشته مي*باشد كه عبارتند از : جراحي عمومي ،* جراحي مغز و اعصاب، جراحي استخوان و م??اصل (ارتوپدي) ، جراحي كليه و مجاري ادراري تناسلي (ارولوژي) ، بيماريهاي اعصاب، بيماريهاي داخلي ، بيماريهاي ع??وني و گرمسيري ، بيماريهاي قلب و عروق ، بيماريهاي كودكان، بي*هوش ، پزشكي اجتماعي، پزشكي هسته*اي ، آسيب*شناسي (پاتولوژي) ، پوست ، پزشكي ??يزيكي و توان*بخشي، چشم*پزشكي ، پرتودرماني (راديوتراپي) ، پرتوشناسي تشخيصي (راديولوژي) ، زنان و زايمان ، روان*پزشكي، گوش و حلق و بيني ، پزشكي قانوني و طب كار مي*باشد.

ب) ادامه تحصيل در رشته*هاي علوم پايه ، ??ارغ*التحصيلان رشته پزشكي مي*توانند در تخصصهاي علوم پايه پزشكي نظير ??يزيولوژي ، ايمونولوژي، ژنتيك، ويروس*شناسي پزشكي، ميكروب*شناسي پزشكي ، انگل*شناسي پزشكي، بيوشيمي ، آمار حياتي و تغذيه نيز شركت نمايند.

دوره علوم پايه

مرحله علوم پايه، اولين مرحله آموزش پزشكي بوده، مدت اين مرحله دو سال است. در اين مرحله ، دانشجويان بخش اول درسهاي عمومي و درسهاي پايه و اصلي را مي*گذرانند. هد?? از اين مرحله، آموزش ساختمان بدن انسان و اعمال ??يزيولوژيك و نقش آن در سلامت انسان و همچنين شناخت عوامل بيولوژيك بيماري*زا و شيوه*هاي د??اعي بدن در برابر آنها و اصول آسيبهاي بدن انسان و آشنا ساختن دانشجو با اصول مسائل بهداشتي است. دانشجويان بايد در هر نيمسال تحصيلي 20 واحد درسي ارائه شده از طر?? دانشكده را به طور اجباري بگذرانند. حداكثر زمان مجاز براي گذراندن اين مرحله 3 سال است .

در ذيل به شرح برخي از اين درسها مي*پردازيم :

بيوشيمي: مربوط به بدن موجودات زنده و انسان است. در اين درس، با شيمي آلي مولكولها و اتمها و واكنشهاي آنها در بدن آشنا مي*شويم.

آناتومي: در آناتومي، دانشجو با كليه ساختهاي بدن شامل انواع ماهيچه*ها ، استخوانها، اعصاب و احشا و با محل آنها و اعضاي مجاور آنها به طور دقيق و در حالت طبيعي بدن، آشنا مي*شود، به طوري كه بتواند اجزاي هر ناحيه را به صورت سه بعدي شناسايي كند.

??يزيولوژي : در اين درس چگونگي عملكرد اندامها و با??تها مورد مطالعه قرار مي*گيرد؛ به اين ترتيب كه دانشجو بعد از آشنايي با آناتومي و با??ت*شناسي اندامها با شيوه عمل آنها در شرايط مختل?? و در وضعيتهاي ويژه آشنا مي*شود.

ايمونولوژي: اين درس به بررسي سازمان د??اعي بدن ، سلولهاي د??اعي و واكنشهاي موثر در اين شبكه مي*پردازد.

انگل*شناسي: اين درس به انگلهاي موثر در ايجاد بيماريهاي انساني اعم از حشرات ، كرمها ، قارچهار و غيره مي*پردازد. در اين درس*، اين انگلها به طور دقيق شناسايي شده، در درس عملي نيز مورد بررسي قرار خواهد گر??ت و به اين وسيله چشم دانشجو با انواع انگلها آشنا مي*گردد.

پاتولوژي عمومي : در اين درس انواع آسيبهاي با??تي و تغييرهاي با??تهاي بدن در هنگام بروز يك ناهنجاري ، تحريك و يا آزار مورد بررسي قرار مي*گيرد.

دوره ??يزيوپاتولوژي (نشانه شناسي)

مدت مرحله دوم شش ماه است. در اين مرحله دانشجو پس از اين كه با آموختن درسهاي ??يزيولوژي به چگونگي عملكرد طبيعي سازمان بدن پي* برد و در درس پاتولوژي وضعيت واكنشهاي بدن در بيماري و تغييرهاي با??تها را در هنگام ورود عوامل مضر به خوبي ??راگر??ت، به مرحله*اي مي*رسد كه اكنون بايد بتواند با تل??يق اين دو ، واكنشهاي بدن را در هنگام يك بيماري از زمان شروع تا انتهاي آن دنبال كرده، سلسله توالي نشانه*هاي آشكار و ماهيت يكايك آنها را شناسايي كند.

در اين قسمت دانشجو در مقطعهايي كه با عنوان كورس (دوره)*از آن ياد مي*شود، يك سر??صل از بيماريهاي داخلي مثل بيماريهاي خون را به طور مشروح مطالعه مي*كند و در هر قسمت، عوامل شروع كننده، شيوه عمل، واكنش بدن ، سير بيماري و نشانه*هاي اختصاصي مربوط را بررسي مي*نمايد. اين مطالعه صر??ا شامل نشانه*شناسي بيماريهاست و شامل مباحث درمان و تشخيص در بالين بيمار و معاينه*هاي ??يزيكي نمي*شود. در اين دوره دانشجو، ??ارماكولوژي را به صورت مروري كلي بر دسته*هاي دارويي و چگونگي اثر داروها، مي*گذراند. اين آشنايي با ??ارماكولوژي به صورت كلي بوده، دسته*هاي اختصاصي داروها و راههاي تجويز آنها رد هر بيماري ، در ??ارماكولوژي اختصاصي به طور مشروح مورد مطالعه قرار خواهد گر??ت.

دوره كارآموزي (استاژري)

دوره سوم كه از آن به عنوان دوره كارآموزي ياد مي*شود، شامل دو مجموعه درسهاي نظري و كار عملي است. اساس تدريس درسهاي نظري مانند ساير درسهاي علوم پايه و ??يزيوپاتولوژي است ولي در برنامه عملي، دانشجو در بالين بيمار با مجموعه*اي از دانسته*هاي نظري خود با نشانه*هاي بيماي به صورت مستقيم مواجه مي*شود و با صحبت با بيمار و به دست آوردن تاريخچه بيماري، نوع آن را تشخيص داده، اقدامهاي درماني لازم را ??راخواهد گر??ت. برنامه كار در دوره كارآموزي به طور خلاصه شامل كن??رانسهاي صبحگاهي در مورد بيماران بستري در بخش، صحبت در بالين توسط استاد مربوط و يادگيري معاينه*ها و گر??تن شرح حال، انجام كارهاي تشخيصي و تا حدودي نسخه*نويسي است. عموما درسهاي نظري بعد از ظهرها تدريس مي*شود و صبحها به كار در بيمارستان و برنامه*هاي آن اختصاص دارد. زمان گذراندن كارآموزي باليني به طور مطلوب 20 ماه و حداكثر 27 ماه است كه طي آن ، دوره*هاي داخلي ، جراحي ،* كودكان ، زنان و زايمان ، چشم ، گوش و حلق و بيني ، روان*پزشكي ، راديولوژي و پوست و واحدهاي باقي مانده درسهاي عمومي گذرانده مي*شود. محل گذراندن كارآموزيها بيمارستانهاي آموزشي است.

دوره كارورزي (انترني)

دوره انترني يا كارورزي در واقع نقطه عط?? آموزش باليني دانشجويان رشته پزشكي است. كارورز پس از آموختن علوم پزشكي و گذراندن يك دوره كارآموزي باليني در تمام بخشهاي بيمارستاني، اينك بدان حد از اطلاعات پزشكي و قضاوت باليني رسيده است كه به طور مستقل در مواجهه با بيماران قرار بگيرد و با به كار بستن عملي تمام آموخته*ها ، به طور مستقيم با بيماران در تماس باشد و با انجام معاينه*هاي باليني و دستور آزمايشهاي پاراكلينيك، به تشخ يص رسيده، به درمان بيمار بپردازد. اين ??عاليتها همگي زير نظر استادان و دستياران مربوط صورت مي*گيرد.

تواناييهاي ??ارغ*التحصيلان دوره دكتراي تخصصي پزشكي و ??رصتهاي شغلي آنان

اين ??ارغ*التحصيلان مي*توانند در بيمارستانهاي آموزشي يا غيرآموزشي كشور استخدام و كار درمان بيماران و آموزش دانشجويان رشته پزشكي و پيراپزشكي مشغول شوند. همچنين مي*توانند به كار درمان بيماران در درمانگاههاي تخصصي يا مطبهاي خصوصي مبادرت ورزند.

رياست بيمارستانهاي دولتي يا خصوصي معمولا به عهده پزشكان متخصص است. همچنين رياست و معاونت دانشكده و دانشگاهها علوم پزشكي كشور نيز به عهده پزشكان متخصص میباشد.

[secret63 9]

مشخصات كلي دوره كارداني هوشبري

 

مقدمه:

به منظور كمك به متخصصان هوشبري در اطاق عمل و اجراي بند 12 اصل سوم و اصل بيست و نهم و سي???ام و بند 1 اصل چهل و سوم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران دوره كارداني هوشبري با مشخصات زيرتدوين شده است:

 

1- تعري?? و هد??

دوره كارداني هوشبري يكي از دوره???هاي آموزش عالي (از شاخه???هاي پيراپزشكي) است و هد?? آن تربيت نيروي انساني كارآمدي است كه هر 3 يا 4 ن??ر از آنها بتوانند به عنوان دستيار يك متخصص هوشبري زير نظر وي در يك بخش هوشبري انجام وظي??ه نمايند.

دوره كارداني هوشبري، دوره???اي مستقل است و ??ارغ???التحصيلان آن در صورت تمايل به تحصيل در رشته???هاي ديگر بايد كار خود را از سال اول آغاز كنند.

 

2- طول دوره و شكل نظام

متوسط طول دوره كارداني هوشبري 2 سال و نظام آموزشي آن مطابق آئين???نامه آموزشي مراكز آموزش عالي مصوب ستاد انقلاب ??رهنگي است. دروس به صورت عملي و نظري و كارآموزي و خارج از آموزشكده برنامه???ريزي شده است و هر واحد درسي در هر ترم براي درس نظري 17 ساعت و براي درس عملي 34 ساعت و براي كارآموزي 51 ساعت اختصاص مي???يابد.

دانشجويان علاوه بر گذراندن كليه دروس عمومي، پايه، اصلي و تخصصي در هر ترم بخشي از اوقات خود را طبق جدول دروس در مراكز درماني به كارآموزي بيمارستاني پرداخته و در ترم آخر منحصراً در مراكز و بيمارستانهاي آموزشي درماني به كارآموزي در عرصه مي???پردازند.

 

3- واحدهاي درسي

تعداد كل واحدهاي درسي اين دوره 68 واحد است كه دروس به صورت نظري، نظري – عملي و كارآموزي برنامه ريزي شده است.

دروس عمومي13 واحد

دروس پايه 17 واحد

دروس تخصصي و كارأموزي 26 واحد

كارآموزي در عرصه12 واحد

جمع 68 واحد

 

4- نقش و توانايي

كساني كه دوره كارداني هوشبري را به پايان مي???رسانند قادرند:

1- دستگاههاي بيهوشي و مونيتورهاي مختل?? مورد است??اده در اطاق عمل و واحد مراقبت???هاي ويژه و دستگاههاي تن??س مصنوعي را بخوبي بشناسند، قادر به نظا??ت و استريليزاسيون آنها باشند و بتوانند آنها را تنظيم نمايند و بكار برند.

2- دستگاههاي اندازه???گيري گازهاي خون و ساير وسايل آزمايشگاهي مربوط به رشته بيهوشي را بشناسند و تنظيم كنند و بكار برند.

3- تحت نظر متخصص، بيهوش ساختن بيمار را شروع كنند و از بيمار بيهوش مراقبتهاي قلبي - تن??سي بعمل آورند و در بيدار كردن بيمار اقدام نمايند.

4- در موارد كلينيك: دردشناسي، احياي قلبي - ريوي و انجام بيحسي???هاي ناحيه???اي و غيره به متخصصان هوشبري كمك كنند.

5- با مطالعه پرونده بيمار و شناسائي وي مطابق اصول علمي از بيمار پرستاري نمايند و نيز در واحد مراقبتهاي ويژه از بيماران بدحال مراقبت كنند.

 

يادآوري مهم

 

كاردانهاي هوشبري نمي???توانند مستقلاً به امر هوشبري بپردازند و موسسات و بيمارستانها حق ندارند آنان را مستقلاً بكار گمارند.

 

5- ضرورت و اهميت

با توجه به نياز ??راوان به اعمال جراحي به منظور كمك به متخصصين هوشبري تشكيل دوره كارداني هوشبري و تربيت ا??رادي كاردان در اين زمينه و بكار گماردن آنها در بخشهاي هوشبري زير نظر متخصصان اين رشته مي???تواند به است??اده بهينه از كار متخصصان بيانجامد.