معرفی 10 سیستم عامل که حتی اسم‌شان را هم نشنیده‌اید.

[datis]

[h=1]معر??ی 10 سیستم عامل که حتی اسم‌شان را هم نشنیده‌اید.[/h]

[h=3]ویندوز و لینوکس و OS X اپل تنها گزینه‌های ما نیستند. درست است که به راحتی می‌توان گ??ت از بهترین‌ها هستند ولی تکراری شده‌اند. دیگر از ایده‌های انقلابی خبری نیست و ??قط اصلاحات انجام می‌دهند. پس آن ایده‌های جذاب کجا هستند؟ کدنویسی‌های رادیکال کجا ات??اق می‌ا??تند؟ در دنیای سیستم عامل‌های آلترناتیو. ده سیستم عامل اوپن سورس (Open Source) که بیشتر از بقیه جذاب‌تر هستند را به شما معر??ی خواهیم کرد.[/h] اکثر این سیستم عامل‌ها به صورت ??ایل‌های ایمیج در ??رمت ISO موجود هستند و می‌توانید با است??اده از نرم ا??زارهایی همچون Qemu یا VirtualBox به صورت یک درایو مجازی از آن‌ها است??اده کنید و دیگر نیازی نیست ??ایل‌ها را بر روی یک دی وی دی ذخیره کنید.

 

1. ReactOS

هد??: اجرای اپلیکیشن‌های ویندوز بر روی یک سیستم عامل اوپن سورس

وب سایت: ReactOS Project

از بین این سیستم عامل‌ها، این یکی بیشتر از بقیه مدیران مایکروسا??ت را آزرده می کند. نام اولیه آن FreeWin95 بود و هد?? توسعه دهندگان این بود که مشابهی کاملا اوپن سورس از ویندوز 95 را عرضه کنند و سپس در سال 1998 نام آن را ReactOS گذاشتند.

 

 

اوایل سرعت توسعه این سیستم عامل بسیار ک??ند بود. امروزه هسته (kernel) این سیستم عامل یک دستاورد بومی این پروژه است ولی در این پروژه است??اده‌ی بسیاری از کتابخانه‌های WINE می‌شود که برای اجرای اپلیکیشن‌های ویندوز بر روی لینوکس بسیار رایج است.

این سیستم عامل بسیار شبیه ویندوز 2000 است ولی آیا با اپلیکیشن‌ها کاملا سازگار است؟ تقریباً. مثلاً ??ایر??اکس خوب کار می‌کند ولی ویژوال بیسیک و آ??یس مشکل دارند. این پروژه هنوز در دست کار است و تمام نشده است. ممکن است بپرسید با این اوصا?? پس چرا مایکروسا??ت باید نگران این پروژه باشد؟

بله ??علا شاید هیچ نگرانی وجود نداشته باشد ولی این را می‌دانیم است??اده‌ی میلیون‌ها ن??ر از ویندوز، محدود به آ??یس و مرور اینترنت و گیم‌های ساده‌ی ویندوز مثل Solitaire می‌شود و اگر روزی این سیستم عامل بتواند کمک‌های اقتصادی دریا??ت کند، بعید نیست بسیاری از کاربران، این نسخه‌ی رایگان را ترجیح دهند.

2. هایکو (Haiku)

هد??: ارائه‌ی ادامه‌ای رایگان بر سیستم عامل BeOS

وب‌سایت: Home | Haiku Project

متاس??انه برخلا?? آنچه طر??‌داران و حامیان آن آرزو می‌کردند، سیستم عامل BeOS نتوانست بین سیستم عامل‌های اصلی و غالب بازار جایی برای خود باز کند. تمرکز این سیستم عامل بیشتر بر روی کارکردهای چندرسانه‌ای (مولتی‌مدیا) بود و در اواخر دهه‌ی 1990 میلادی عرضه شد ولی غلبه‌ی مایکروسا??ت در بازار پی سی چنان قوی بود که چیزی بیش از گمنامی نصیب این سیستم عامل نشد.

 

 

آن روزها گذشته است و دیگر خبری از BeOS نیست ولی هایکو یادش را زنده نگه داشته است. نام هایکو از پیام‌های ارور (error) سیستم عامل بی ای او اس گر??ته شده است که به طرزی استادانه در ??رمتی مشابه با اشعار هایکو ژاپنی نوشته شده بودند.

از این سیستم عامل ??علا ??قط دو نسخه‌ی آل??ا ارائه شده است و از بین تمام سیستم عامل‌های جایگزینی که در حال حاضر در دست توسعه هستند، بیشترین شانس را هایکو دارد که شاید تا آخر این سال میلادی بتواند یک نسخه شماره 1.0 با امکانات کامل منتشر کند.

 

3.آروس (AROS)

هد??: بازسازی دوران باشکوه سیستم عامل AmigaOS

وب‌سایت: AROS Research Operating System

با اینکه کومودور بیش از 17 سال پیش ورشکسته شد و ر??ت پی کارش ولی سیستم عامل آن یعنی آمیگا هنوز زنده است. آمیگا برای طر??‌دارانش انقلابی و دوران‌ساز محسوب می‌شد چون اواخر دهه‌ی 1980 میلادی صدا و گرا??یک ارائه می‌کرد و آبروی پی سی ها را برده بود.

 

 

البته خالی از ایراد هم نبود و مشکلات خودش را داشت و در واقع یک چیز خیلی مهم نداشت: ح??اظت از حا??ظه (Memory Protection) که هد?? اصلی آن ح??اظت از حا??ظه در برابر پردازه‌ای است که سعی می‌کند به قسمتی از حا??ظه که به آن تخصیص داده نشده است دسترسی پیدا کند. این امر مانع می‌شود تا یک پروسه، پروسه‌های دیگر و یا خود سیستم‌عامل را تحت تاثیر قرار دهد و در کار آنها اختلال ایجاد کند. پس وقتی یک اپلیکیشن درست کار نمی‌کرد، کل سیستم عامل دچار مشکل می‌شد. هنوز هم کاربران آمیگا کابوس خطای Guru meditation را می‌بینند.

هد?? از پروژه‌ی آروس این است که یک سیستم عامل سب??ک و سازگار با آمیگا برای دستگاه‌های مدرن امروزی بسازد و که البته با کدمنبع (source code) آمیگا 3.1 سازگار باشد. به عبارت دیگر اگر کدمنبع یک اپلیکیشن قدیمی آمیگا را داشته باشید می‌توانید آن را مجدّداً کامپایل (recompile) کنید تا به صورت بومی و تحت آمیگا و بر روی یک چیپ x86 اجرا شود.

نسخه‌های مختل??ی از آروس موجود است و حتی می‌توانید آن را از داخل لینوکس (Linux) اجرا کنید. اگر یک طر??‌دار قدیمی آمیگا باشید، همه چیز برایتان آشنا خواهد بود و یاد دوران طلایی آمیگا خواهید ا??تاد.جدای از این، آروس برای دیگران نیز جذابیت دارد و انصا??ا سرووضع خوب و مرتبی دارد. البته خیلی بعید است که آروس بسیار محبوب شود ولی همیشه ارتشی کوچک ولی و??ادار از طر??‌دارانش را نگه خواهد داشت.

 

4. آرانیم (Aranym)

هد??: زنده نگه داشتن آتاری ST/TT/Falcon

وب سایت: About ARAnyM

طر??‌داران آتاری ST مشابه آن را در آرانیم دارند. آرانیم یک ماشین مجازی است که پردازنده‌ی 68040 و سایر سخت ا??زارهای آتاری را مشابه‌سازی می‌کند و بر روی AFROS این کار را می‌کند که یک نسخه‌ی اوپن سورس از سیستم عامل TOS/GEM است.

 

 

می‌توانید آرانیم را بر روی سیستم عامل خودتان اجرا کنید و یا Live CD آن را تهیه کنید. اگر بخواهیم ر??ک باشیم، باید بگوییم که آ??روس بسیار زشت است ولی خوب GEM هم هیچ وقت برای ظاهر زیبایش مشهور نبود و در عوض پر??ورمنس و اجرای بسیار خوبی داشت و خب کاربران آتاری هم هیچ مشکلی در کار کردن با آن ندارند.

اگر از کاربران سابق آتاری هستید و هنوز چند ??لاپی دیسک از آن دوران دارید، با آرانیم می‌توانید آن‌ها را اجرا کنید.

5. سیلاب (Syllable)

هد??: ارائه‌ی یک سیستم عامل کاربرپسند برای دسکتاپ

وب‌سایت: Syllable

همه‌ی 4 سیستم عاملی که تا اینجا بررسی کردیم بر اساس سیستم عامل‌های دیگری ساخته شده‌اند ولی سیلاب از اساس به صورت اورجینال طراحی شده است و البته از سیستم عامل‌های آمیگا و BeOS الهام گر??ته است.

 

 

اوایل، اسم آن AtheOS بود ولی پس از آن که توسعه دهنده‌ی اصلی از پروژه کنار ر??ت، نام Syllable برای این پروژه انتخاب شد. این سیستم عامل کاملاً سریع است و پتانسیل آن را دارد که یکی از بهترین سیستم عامل‌ها باشد و به ماشین‌های قدیمی جانی تازه ببخشد.

اکنون ورژن 0.6.6 آن موجود است از بین سیستم عامل‌های آلترناتیو و جایگزین، پیشر??ته‌ترین سیستم عامل همانا سیلاب است. متاس??انه کمبود عظیمی در حوزه‌ی نرم ا??زارهای بومی دارد و توسعه‌ی این سیستم عامل نیز چند سالی می‌شود که آهسته‌تر شده است.

اگر می‌خواهید در توسعه‌ی یک سیستم عامل سهمی داشته باشید، پروژه‌ی سیلاب کوچک است ولی تیم دوستانه‌ای دارند.

 

6. KolibriOS

هد??: پر??ورمنس و اجرایی بسیار قوی و اندازه ??شرده‌ی کدها (compact code size)

وب‌سایت: KolibriOS official site

بی‌شک باید جایزه‌ی جاه‌طلبانه‌ترین و بلندپروازانه‌ترین پروژه را به کالیبری داد. کالیبری یک سیستم عامل تمام عیار است که کلاً با زبان اسمبلی (assembly) نوشته شده است. تیم کالیبری توانسته است قابلیت مولتی‌تسکینگ، دسکتاپ گرا??یکی، شبکه‌ی TCP/IP، پشتیبانی از USB، پخش چندرسانه‌ای و بسیاری امکانات دیگر را در یک ??لاپی دیسک 1.44 مگابایتی جا بدهند.

 

 

بوت کردن kolibri.img در عرض چند ثانیه شما را به دسکتاپ می‌رساند. همه‌ی این‌ها به شدت تاثیرگذار هستند و درست است که کالیبری نمی‌تواند غلبه‌ی مایکروسا??ت و اپل و لینوکس را بر دسکتاپ تهدید کند ولی به ما نشان می‌دهد که با کدنویسی درست می شود به چه چیزهایی دست یا??ت. این قضیه امروزه بیشتر به چشم می‌آید چون در محاصره‌ی ن??خ ا??زارها هستیم. نرم ا??زار Adobe Acrobat Reader را در نظر بگیرید که بیش از 50 مگابایت حجم دارد در حالی که بعضی از نرم ا??زارهای PDF خوان همچون APV ??قط 3 یا 4 مگابایت حجم دارند.

 

7. پلان 9 (Plan 9)

هد??: پژوهشی ??راتر از یونیکس

وب سایت: Plan 9 from Bell Labs

پس از آن که در اواخر دهه‌ی 1970 میلادی، یونیکس (Unix) از آزمایشگاه‌های ب??ل (Bell Labs) بیرون آمد، توسعه دهندگان یک پروژه‌ی تحقیقاتی دیگر را شروع کردند که هد?? آن پیشتر ر??تن از ??لس??ه‌ی یونیکس در بازنمایی هرچیزی به عنوان ??ایل بود. در پلان 9 حتی ارتباط‌های شبکه‌ای (network connection) را نیز می‌توان طریق ??ایل‌سیستم (filesystem) اداره کرد. همچنین یک پروتکل ارتباطی به نام 9P طراحی کردند که به دستگاه‌هایی با سیستم عامل پلان 9 اجازه می‌دهد منابع (resources) را به اشتراک بگذارند.

 

 

نهایتاً پلان 9 نتوانست مو??قیت یونیکس را تکرار کند ولی هنوز پروژه‌ای در حال گسترش است و البته منبع الهام ایده‌های جدید برای برنامه نویس‌های سیستم عامل‌ها شده است. درکل سیستم عاملی نیست که محبوب کاربران بسیاری شود ولی یک پژوهش و گسترش بسیار جالب است.

 

8. ??ری‌داس (FreeDOS)

هد??: ایجاد سازگاری حداکثری با نرم ا??زارهای داس (DOS)

وب سایت: FreeDOS | The FreeDOS Project

برعکس سیستم عامل ReactOS که هد??ش بسیار جاه طلبانه است، کار ??ری‌داس بسیار ساده است: اجرای برنامه‌های داس. البته برای این کار هم باید کار بسیاری انجام داد. داس در دهه‌ی گذشته تقریباً ثابت مانده است پس خبری از API های جدید نیست.

 

 

در دو نسخه ISO موجود است: یکی Fdbased که 8 مگ است که کاکرد محدودی دارد و یکی Fdfullcd که 153 مگابایت است و پ??ر است از نرم‌ا??زارها و درایورها. است??اده از این نسخه‌ی کامل حسی دقیقاً مشابه داس دارد و البته حتی می‌توانید در بعضی اپلیکیشن‌ها از ماوس است??اده کنید. اگر هم یک دسکتاپ گرا??یکی و تصویری می‌خواهید باید OpenGEM را اجرا کنید.

 

9. ویزوپسیس (Visopsys)

هد??: یک سیستم عامل کوچک که تمرکزش بر روی پارتیشن بندی است.

وب‌سایت: Visopsys ~ Home

تمام سیستم عامل‌هایی که تا اینجا معر??ی کردیم، محصول کار چندین ن??ر بوده است ولی ویزوپ‌سیس استثنا است چون تمامی آن کار توسعه دهنده یعنی Andy McLaughlin است. از سال 1997 شروع به نوشتن این سیستم عامل کرد و هد??ش این بود که بهترین ایده‌ها را از دیگر سیستم عامل‌ها بگیرد و یک سیستم عامل ??شرده و قدرت‌مند ساخت که ابزارهای مدیریت پارتیشن بسیار قوی دارد.

 

 

در حال حاضر ??قط کمی نرم ا??زار بومی دارد و بیشتر آنها ابزارهای کاربردی و ابزارهای دسکتاپ کوچکی هستند. ویزوپسیس داخل یک ??لاپی دیسک جا می‌گیرد و واقعا نمونه‌ای برجسته از عزم و اراده و صر?? وقت است.

 

10. مینیکس (Minix)

هد??: یک شاخه‌ی کوچک از یونیکس و یک ابزار یادگیری

وب‌سایت: Minix3

مینیکس به دو چیز در دنیای سیستم عامل‌های آلترناتیو مشهور است: اول اینکه همان پلت‌??رمی است که لینوس تروالدز (Linus Torvalds) با است??اده از آن اولین نسخه‌ی لینوکس را گسترش داد. دومی اینکه تمامی کدهای آن به صورت مشروح در کتابی مورد بحث قرار گر??ته است. نام این کتاب Operating Systems: Design and Implementation است و توسط نویسنده‌ی مینیکس نوشته شده است.

 

 

اولین نسخه‌های مینیکس منحصراً به عنوان یک ابزار یادگیری طراحی شده بودند ولی Minix 3 ??راتر ر??ت و به عنوان سیستم عاملی برای دستگاه‌هایی با قطعات ضعی?? یا دستگاه‌های جاسازی شده مطرح شد.

نسبت به لینوکس و موارد مشابه، اصلا از لحاظ امکانات قابل مقایسه نیست ولی به عنوان منبعی برای کدنویسی و طراحی سیستم عامل‌ها، منبعی ??وق‌العاده و بی نظیر برای گسترش دهندگان است.

 

منبع:المیک